عالی قاپو یکی از چهار بنای اصلی میدان نقش جهان اصفهان است که هر کدام در یکی از مرزهای اطراف میدان قرار گرفته‌اند. با سه ساختار دیگر تفاوت دارد. علی قاپو نه مسجد است و نه دروازه بازار، بلکه ایوان (ایوان) بزرگی است با ستون‌هایی که شاه صفوی از آنجا چوگان بازی‌های میدان نقش جهان را تماشا می‌کرد و از آن لذت می‌برد.
این بنا در زمان شاه عباس صفوی برای میزبانی جلساتی که شاه با میهمانان عالی رتبه و سفرای خارجی برگزار می کرد ساخته شد.
امروزه پس از ورود به میدان باید به سمت جنوب رفت، اما در دوران صفویه علی قاپو به عنوان دروازه بزرگ میدان عمل می کرد.
امروزه تصویر علی قاپو از یک سو زیبایی و ظرافت زیبایی شناسی شرقی و از سوی دیگر نشان ها و عناصر غربی را نشان می دهد. علی قاپو در ابتدا به شکل فعلی ساخته نشد و بنای اولیه آن تنها دروازه ورودی ادارات حکومتی صفویه بود و ساختمانی ساده بود. در دوره های مختلف و به ویژه در دوره شاه عباس داستان های مختلفی به آن افزوده شد. ایوان ستون دار عمارت عالی قاپو میراث شاه عباس دوم است.
این بنای چهل و هشت متری از شش طبقه تشکیل شده است که پلکانی باریک و کاشی کاری شده آنها را به یکدیگر متصل می کند. طبقه همکف از دو تالار تشکیل شده است که به امور رسمی و درباری دولت صفوی اختصاص داشت.
یکی از حیرت انگیزترین قسمت های ساختمان عالی قاپو تالار موسیقی یا تالار صدا است. دیوارهای این اتاق را طاقچه‌های منحصربه‌فردی به شکل کوزه‌هایی تزیین کرده‌اند که علاوه بر زیبایی بصری عملکرد زیبایی در بازتاب صدای سازهایی داشتند که در اتاق می‌نواختند.
تراس بزرگ عالی قاپو در طبقه سوم ساخته شده است. این یک تراس بزرگ با هجده ستون است که سقفی پوشیده از نقاشی های روی چوب را در خود جای داده است. یک حوض آبی در وسط تراس وجود دارد که شکل آینه آن در سقف نمایان است و تصویر کل میدان را منعکس می کند.
راه پله های ساختمان با کاشی پوشانده شده است و با عبور از پله ها حس راه رفتن روی فرشی زیبا و از میان آن را به همراه دارد.
یکی از شناخته شده ترین آثار هنری عالی قاپو در چوبی است که گفته می شود از نجف حرم مطهر امام علی (ع) آورده شده است. نقش برجسته بالای در نوشته «من شهر علم و علی دروازه آن است» و احتمال این فرض را تکرار می کند.