پاورپوینت بررسی سیر تحول تاریخی بازارهای ایران
عوامل مختلفی در شکل گیری کالبد خاص بازار زنجان سهیم بوده است.این بازار به صورت خطی در امتداد دروازه های مهم کاروان رو شکل گرفته و کلیه فضاهای کالبدی ان به صورت یک طبقه و گستر ده اند.بازار خطی زنجان به طول تقریبی یک کیلو متر(در بعضی منابع بیشتر از 1 کیلومتر)از بلندترین بازارهای سرپوشیده ایران است. بازار زنجان در زمینی به مساحت ا8 هکتار احداث شده استکه 8 هکتار ان اختصاص به بخش اقتصادی دارد و 7 هکتار دیگر برای بخش مسکونی و 1 هکتار برای اماکن عام المنفعه و دو هکتار به شبکه ارتباطی اختصاص یافته است.به علت وفور بارش برف در زمستان حیاط هایی به منظور برف انداز در پلان ابنیه بازار وجود دارد که خالی از عملکرد است. به طور کلی بازار زنجان به دو بخش بازار بالا(یوخاری باش)و بازار پایین (اشاقه باش)قابل تقسیم است.قسمت یوخاری باش از نظر تاریخی اندکی مقدم بر اشاقه باش است. بازار بالا(یوخاری باش):شامل بازار قیصریه_بازار بزازها _بازار حجت الاسلام_بازار امامزاده و بازار عبدالعلی بیک است.این مجموعه از نظر تولید و عرضه کالا و خدمات جنبی اهمیت دارد.از مهمتری سراهای این بخش :سرای حاج علی قلی_ناصریه_بهجت_مشهدی علی_حاج شعبان_حاج شامی بالا و پایین هستند.سه تیمچه کوچک به نام های تیمچه حاج ابراهیم_سید اسماعیل و چهار دربی میباشند. بازار پایین(اشاقه باش):به 9 راسته زرگرها _بزازها_کفاش ها_سراج ها_کلاه دوزها_صندوق سازها_رنگرز ها_میوه فروش ها و جگرپزها تقسیم شده است.بازار پایین با توجه به عرضه و داد و ستد تولیدات محلی از طریق 2 کاروانسرای موجود به نام های گلشن و ملک که محصولات قصبات به انجا حمل میگردیده تغذیه میشده است.این فضاها امروزه تبدیل به انبار کالاهای وارداتی شده است.جهت بر طرف کردن نیاز ساکنین از نظر اجتماعی و مذهبی این مجموعه دو مسجد را در خود جای داده است که عبارتند از مسجد اقا شیخ فیاض و میرزایی.گرمابه های بلوری و معین نیز در این راسته قرار دارند.