🎨 تزئینات و نمادهای مذهبی
یکی از زیباترین بخش‌های معماری این کلیسا، گنبد بلند و مخروطی‌شکل آن است که روی پایه‌ای چندضلعی قرار گرفته و با نقش‌ونگارهای برجسته مزین شده است. در نمای بیرونی، سنگ‌نگاره‌های زیبایی از قدیسان مسیحی، فرشتگان و نقوش مذهبی به چشم می‌خورد که همه با هنر حجاری دقیق ساخته شده‌اند.
در داخل کلیسا نیز دیوارها و سقف‌ها با نقاشی‌های دیواری ارزشمند تزئین شده‌اند که صحنه‌هایی از کتاب مقدس، زندگی حضرت مسیح (ع) و قدیسان را روایت می‌کنند. پنجره‌های باریک و کشیده کلیسا نور را به‌صورت ملایم به داخل هدایت می‌کنند و فضایی روحانی و معنوی ایجاد کرده‌اند.
⛪ برج ناقوس و ورودی کلیسا
یکی دیگر از ویژگی‌های برجسته کلیسای سنت استپانوس، برج ناقوس آن است که در قسمت غربی کلیسا قرار گرفته و روی ستون‌هایی مستحکم بنا شده است. این برج دارای سه طبقه است و در گذشته برای به صدا درآوردن ناقوس‌های کلیسا و اعلام مراسم مذهبی استفاده می‌شد.
در ورودی کلیسا، دروازه‌ای بزرگ و چوبی با تزئینات ظریف وجود دارد که نشان از هنر حکاکی هنرمندان آن دوره دارد. در بالای دروازه، کتیبه‌ای با خط ارمنی دیده می‌شود که تاریخچه کلیسا و اطلاعاتی درباره بازسازی‌های آن را نشان می‌دهد.
📜 قدمت و بازسازی‌ها
قدمت این کلیسا به دوران صفویه و دوره‌های قبل از آن برمی‌گردد. در طول تاریخ، کلیسای سنت استپانوس چندین بار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. در دوران شاه عباس صفوی، این بنا به دلیل اهمیت مذهبی و تاریخی مورد توجه قرار گرفت و بخش‌هایی از آن مرمت شد. همچنین، در دوره قاجاریه نیز برخی قسمت‌های آسیب‌دیده بازسازی شدند. امروزه، این کلیسا تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی قرار دارد و یکی از میراث جهانی ثبت‌شده در یونسکو محسوب می‌شود.
🏞 موقعیت جغرافیایی و اهمیت فرهنگی
کلیسای سنت استپانوس در منطقه‌ای کوهستانی و سرسبز واقع شده و چشم‌اندازهای زیبایی دارد. این کلیسا یکی از مراکز زیارتی مهم برای ارامنه ایران و جهان محسوب می‌شود و هر ساله گردشگران بسیاری برای بازدید از آن به جلفا سفر می‌کنند. همچنین، این بنا به دلیل معماری خاص و ارزش تاریخی‌اش مورد توجه معماران و پژوهشگران معماری است.
کلیسای سنت استپانوس مقدس یکی از ارزشمندترین بناهای تاریخی ایران است که با معماری منحصر‌به‌فرد، حجاری‌های زیبا، نقاشی‌های مذهبی و موقعیت جغرافیایی ویژه، به یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم کشور تبدیل شده است. ترکیب سبک‌های مختلف معماری، استفاده از مصالح سنتی و وجود نمادهای مذهبی، این کلیسا را به یک شاهکار تاریخی و فرهنگی تبدیل کرده است که باید برای نسل‌های آینده حفظ و نگهداری شود.