پس از کناره‌گیری رضاشاه از سلطنت در سال 1941، پسرش محمدرضا، شاه خودخوانده ایران، در طول سلطنت او، که تا سال 1979 ادامه داشت، آرمان مدرنیسم سکولار را پیش برد. معماری به‌عنوان یک حرفه سرانجام به‌طور کامل به وجود آمد. مجله Architecte که توسط معمار ایرج مشیری تاسیس شد، در حدود سال 1937 منتشر شد. یک دهه بعد، انجمن معماران ایران منشور شد. در دوران سلطنت پهلوی (1925-1979)، ایران تجاری سازی فزاینده ای در زمینه کشاورزی و صنایع دستی، به ویژه فرش، تجربه کرد. مهم‌ترین بخش اقتصادی، نفت، در خلال نخست‌وزیری مصدق در سال‌های 1951-1953 ملی شد و منبع درآمدی عظیم برای پروژه‌های دولتی در دسترس قرار گرفت. "انقلاب سفید" شاه در سال 1962 برنامه ای را برای ایجاد شهرها و ساختمان های جدید افتتاح کرد. در سال 1971، برج آزادی، بنای یادبود آزادی Y شکل وارونه در نزدیکی فرودگاه تهران، به مناسبت بزرگداشت 2500 سالگرد امپراتوری ایران همراه با جشن‌های باشکوه در تخت جمشید ساخته شد. ادیان دیگری غیر از اسلام نیز بناهای مذهبی ساختند که چشمگیرترین آنها کلیسای جامع مدرنیستی ارامنه (1964-1970) در تهران توسط میرزا کوچک است. دولت ملت در حال مدرن شدن، که با پول نفت تقویت شد، معماری مدرن را با اشکال مکعبی، پنجره های بزرگ، سازه های فولادی سبک وزن، سقف های مسطح و دیوارهای نازک پذیرفت. سازندگان کوچک، بساز و بفاروش (بساز و بفروش)، و همچنین شیوه‌های معماری عمده، مانند عبدالعزیز فرمانفرمایان و همکاران، شکوفا شدند. تعداد معمارانی که بناهای مهمی از نظر معماری ساختند کم بود و بسیاری از آنها در خارج از کشور آموزش دیدند. در این میان، کامران دیبا (1937-1937) و نادر اردلان (1939-1939) برجسته ترین آنها هستند.
کار دیبا در ایران با نام معماران DAZ به طور کامل از کارهای نهادی در بتن و آجر تشکیل شده است. دانشگاه جندی شاپور (1968-1976) اهواز، باغ نیاوران (1970-1978) و موزه هنرهای معاصر (1967-1976) در تهران دغدغه های او را به تصویر می کشند. می توان گفت که بهترین کار دیبا شهر جدید شوشتر (1974-1980) در خوزستان بود، سکونتگاهی با طراحی قابل توجه که از نظر فضایی و معماری ظریف است و بر تشدید تعامل انسانی تمرکز دارد.
از سال 1972 تا 1979، مجموعه ماندالای اردلان چند اثر مهم تولید کرد. اینها عبارتند از مرکز مطالعات مدیریت ایران (1970-1973)، اکنون دانشگاه امام صادق در تهران، که زمانی طراحی شد که اردلان در فرمانفرمایان کار می کرد، و طرح جامع برای دانشگاه بوعلی سینا (1975) در همدان با جورج کاندلیس. اردلان همچنین در نشریه ای تاثیرگذار به نام «حس وحدت» که در سال 1973 با لعلچ باختر تالیف شد، درباره معماری، نظم هندسی و اسلام ایران نوشت. دیبا و اردلان هر دو از سال 1358 در خارج از کشور کار کرده اند.
دیگر معماران برجسته ای که در ایران شاه کار می کردند، جانگیر درویچ بود که مرکز ورزشی فرح آباد را در تهران طراحی کرد. همکاری آراتا فرخ اسالت، دانشگاه مشهد؛ کوروش حسامیان، دبستان شیراز; علی امانار، اداره میراث فرهنگی (1359) تهران; و مهدی کوثر، چندین ساختمان بروتالیست. در همان زمان، بسیاری از معماران خارجی، مانند روش و دینکلو، ماکسول فرای، و جین درو، آثاری را در سراسر کشور محقق کردند.