بررسی شرایط اقلیمی و آب و هوای زنجان در معماری
از نظر خصوصیات نژادی و تیپولوژی انسانی با توجه به سوابق تاریخی منطقه، حرکت‌های نظامی، نقل و انتقال سیاسی ایلات و بررسی تیپ‌های نژاد انسانی، این چنین استنتاج می‌شود که این شهر فاقد وحدت نژادی بوده است. زبان فارسی در مراکز اداری و آموزشی و زبان ترکی با گویش‌های محلی در بین عامه مردم و در مکالمات روزمره آن‌ها رواج کامل دارد. از نظر ویژگی‌های ظاهری مردم شهرستان زنجان، دو تیپ کاملاً مشخص و متفاوت دارند. برخی از مردم این شهرستان که بیش تر در قسمت‌های جنوبی و باختری ساکن هستند، دارای رنگ پوست گندمی، چشم‌های میشی، صورت‌های استخوانی با موهای کاملاً مشکی هستند و برخی دیگر چشمان زاغ و موهای بور داشته و بیش تر در قسمت‌های شمال خاوری شهرستان زنجان ساکن هستند. گفته می‌شود نژاد اخیر از نژاد اصیل آریایی بوده و اختلاطی با دیگر اقوان ندارند، البته لازم به یادآوری است که امروزه گسترش زندگی شهری سبب شده است که همه اقوام و نژادها با تمام خصوصیت ظاهری خود در تمام قسمت‌های منطقه ساکن باشند و مرزبندی خاصی در این بین حاکم نباشد ولی معمولاً نژادهای یاد شده با مشخصات اختصاصی، یا خود و یا پیشینیان آن‌ها از قسمت‌های خاصی برخاسته‌اند. دین مردم شهرستان زنجان اسلام و مذهب آن‌ها شیعه است. هر چند که در گذشته در محور بسیار کوچکی از شهر اقلیت‌های یهودی ساکن بوده‌اند. از نظر خصوصیات اخلاقی و بر اساس آن چه که از نوشته‌های پژوهشگران استناد می‌شود، مردم زنجان به لحاظ تداوم و استمرار مبارزه با طبیعت کوهستانی مردمانی سخت کوش و قانع هستند. عفت، غریب نوازی و رعایت کلیه آداب و رسوم میهمان نوازی از مهمترین خصیصه‌های مردم شهرستان زنجان است که تقریباً همه بازدید کنندگان و پژوهشگران از این مهم به خوبی و نیکویی یاد کرده اند و در این میان در منابع قدیمی بر دو خصلت میهمان نوازی و شوخ طبعی اهالی شهرستان زنجان تاکید بیشتری شده است