بخش عمدهء سطح هر شهر،از کاربری مسکونی تشکیل می شود. شهرها در واقع سکونتگاه های بزرگی هستند که از ترکیب متراکم واحدها و محله ها و نواحی مسکونی پدید می آیند . هر محله یا ناحیه مسکونی بنا بر ویژگی خود از دیگری باز شناخته می شود. ویژگی های تاریخی و بافت کالبدی و اجتماعی ،محلات مسکونی شهر را از همدیگر متمایز می کنند. سلسله مراتب نواحی مسکونی هر یک از نواحی مسکونی،اعم از نواحی مرفه نشین،فقیر نشین، قدیم،جدید و یا حاشیه ای ،یک "واحد شهری"را تشکیل می دهند. نواحی مسکونی، اندازه هایی متفاوت دارند و گاهی چندان بزرگ هستند،که در درون خود به چند "محله"تقسیم می گردند. چه بسا،هر محله نیز به واحدهای کوچکتری تقسیم گردد که به اصطلاح به این واحدهای کوچکتر ،"زیر محله" گفته می شود. در سازمانبندی محله های قدیمی شهرهای ایران،این "زیرمحله " ها ،"گذر" خوانده می شدند و واحدهای کوچکتر از آن را "پاتوق" می نامیدند؛ چنان که محله "سنگلج" تهران در قدیم ،بر حسب این تقسیمات ،به ۸ گذر و ۱۲ پاتوق تقسیم می گردید.