پاورپوینت بررسی طرح مرمت کاروانسرای علی آباد قم
معمولاً اقدامات ضروری جهت حفاظت آثار باستانی اغلب با تاخیر صورت می‌گیرند و پیش‌بینی لازم برای حفظ تداوم و نگهداری آثار باستانی به عمل نمی آید. برای دخالت در آثار باستانی تحت عنوان مرمت لازم است عملکردی فوق العاده ضعیف در حد معاینه یک بیمار به‌عمل آمده، اطلاعات دقیقی از بیمار بدست آید تا برنامه درمان صحیحی تهیه گردد. اولین برنامه مرمت‌گر، آماده نمودن اثر هنری برای مطالعه دقیق است که بتواند پس از مطالعه و بذل دقت کافی، مشکلات اثر را یافته و آنها را طبقه‌بندی نماید. پس از تقسیم‌بندی مشکلات موجود، علاج‌ها و راه‌حل‌های لازم طبق ضرورت با راه‌حل‌های بدوی آغاز، سپس طبقه بندی خواهند شد. هرگاه بخواهیم شناخت وضع موجود بنا را که یکی از ارکان جدایی ناپذیر حفاظت بناهای تاریخی به‌شمار می آید را به طور کامل به پایان بریم، آسیب شناسی، قدمی است بسیار اساسی در جهت شناخت بیماری‌ها، عدم تعادل‌ها و تغییر شکل‌هایی که موجب خلل در زندگی بنا شده‌اند. پس از اتخاذ تصمیم برای مرمت یک بنای تاریخی، بی‌توجه به این‌که تصمیم‌گیری بر اساس کدام یک از نیازهای هنری، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و یا اقتصادی شهری- صورت گرفته باشد- مادامی که بنا برای تحقیق و مطالعه در اختیار مرمت‌کننده قرار دارد، هیچ‌گونه دخالتی در وضع موجود آن نباید صورت گیرد. بنای موضوع مرمت مانند بیماری است که برای معاینه و تشخیص قبل از معالجه در اختیار پزشک قرار می‌گیرد و جز در مواردی که خطر انهدام قسمتی از بنا مطرح است (و در بخش های محدودی از پیکر آن)، مداخله در وضع آن می‌تواند موجب زیان‌های غیر قابل جبرانی گردد.
ضمناً باید توجه داشت که همواره در بررسی آثار معماری با ارزش و بناهای تاریخی، دو مقوله مهم و اساسی وجود دارد که جدایی از یکدیگر قابل درک نمی‌باشند. این دو مقوله عبارتند از: ماده و شکل. آمیختگی این دو مقوله چنان است که کلیه مطالعات مربوط به وضع موجود بنا از جمله آسیب‌شناسی، خواه ناخواه باید شامل هر دو حیطه گردد. آن‌جا که ماده سازنده بنا، خواه مصالح ساختمانی (گچ و آجر و...) یا عناصر ساختمانی (جرزها و تویزه ها و...) دچار آسیب می‌شوند در نهایت می‌توانند شکل بنا را دگرگون کنند و به یکپارچگی فضای ساخته شده لطمه وارد آورند. جهت تسهیل در انجام معاینات و مطالعات آسیب‌شناسی دسته‌بندی و تفکیک عوامل مربوطه ضروری به‌نظر می‌رسد. اما نباید فراموش کرد که آسیب خود معلول یک یا چند عامل مخل است. در نتیجه به صرف مشاهده ظاهری نمی‌توان در خصوص علت یا علل قطعی آن اظهار نظر کرد و معمولا اصلی‌ترین عامل مخل به عنوان علت معرفی می‌گردد.