مشهد در اوایل قرن سیزدهم روستای کوچکی به نام سناباد بود که بیست و چهار کیلومتر با شهر توس فاصله داشت و والی خراسان در اواخر قرن دوم میلادی در این روستا زندگی می کرد. هارون الرشید هنگام عبور از شهر توس برای سرکوب قیام رافع بن لیث بیمار شد و بعداً در آنجا درگذشت و در تالار روستای سناباد به خاک سپرده شد. امام رضا هشتمین امام شیعیان در آخرین روز ماه صفر به دست مامون به شهادت رسید و در کنار قبر هارون به خاک سپرده شد. پس از این، مقبره رضا امام در روستای کوچک سناباد به زیارتگاهی تبدیل شد که شیعیان زیادی در آن جمع می شدند و در آن زمان بود که شهر واقعاً توسعه یافت. مشهد در لغت به معنای محل دفن شهداست، در اواخر قرن سوم عمارات و بازارهای زیادی در اطراف قبر امام رضا ساخته شد و دوستداران ائمه شیعه نیز برای زیارت به اینجا سفر می کردند. دوران سلطنت شاهرخ میرزا (پسر تیمور) و دوره صفویه از لحظات طلایی مشهد بود، در زمان شاهرخ میرزا هرات پایتخت بود و همیشه برای زیارت قبر امام رضا (ع) به مشهد سفر می کرد و همسر شاهرخ میرزا دستور داد. ساخت مسجدی تاریخی در جوار حرم امام رضا (ع) در این مدت بقعه به طور مستمر گسترش و توسعه یافت و در نهایت مجموعه ساختمانی عظیمی را تشکیل داد و اکنون به شهر بزرگی از آثار تبدیل شده است. بعدها با ظهور سلسله صفویه، تشیع مذهب رسمی ایران اعلام شد و در این زمان پیشرفت مشهد به اوج خود رسید و به یک شهر بزرگ زیارتی نیز تبدیل شد. اما چون مشهد شهری مرزی است دائماً در معرض نفوذ خارجی به ویژه محمود سلطان است. این تهاجمات بیگانگان ادامه داشت تا اینکه دوران شاه عباس اول (شاه عباس) به پایان رسید و او ازبک ها را از استان خراسان بیرون کرد.