مسکن مهر مجتمعهای مسکونی هستند که در دولت محمود احمدینژاد رئیسجمهور وقت ایران ساخته شد. هدف از این طرح خانهدار کردن قشرهای کم درآمد که طبق آن دولت با واگذاری قطعه زمین رایگان سعی داشت خانهسازی را تشویق کند. تا روز ۲۲ مردادماه سال ۱۳۹۶ تعداد ۱٬۸۳۹٬۸۲۹ واحد مسکن مهر تکمیل و افتتاح شده که حدود ۴۵ درصد از این تعداد در زمان دولت حسن روحانی افتتاح شدهاست. مسکن مهر در شهرهای پردیس ، ماهدشت(شهرک پیام) و کرج (شهرک ابریشم) ساخته شده است. تعداد ۱٬۵۶۸٬۴۵۲ واحد از کل واحدهای افتتاح شده تحویل خانوارها شدهاست که ۵۶ درصد آن در زمان روحانی به خانوادهها تحویل شد. این طرح پس از افزایش شدید بهای مسکن در ایران شروع شد. دولت برای تامین مالی این طرح از بانک مرکزی قرض کرد، که منجر به رشد نقدینگی و افزایش تورم شد بهطوریکه نیمی از کل پولهای چاپ شده در تاریخ ایران صرف ساختن مسکن مهر شد. خانههای ساخته شده در این طرح عموماً در حاشیهٔ شهرها بودند و فکری برای امکانات گوناگون نظیر آب و برق و گاز و تلفن آنها نشده بود. در دولت رییسی این طرح تحت عنوان نهضت ملی مسکن مجدد از سر گرفته شد. این درحالی است که هم اکنون چندین تعاونی مسکن مهر با مشکلات بسیاری در گیر می باشند محمد سعیدی کیا وزیر مسکن و شهرسازی مسکن مهر را به عنوان طرح اصلی دولت نهم در تامین نیاز مسکن مردم عنوان کرد که سالانه تعداد یک میلیون و پانصد هزار واحد مسکونی یا زمین در سطح کشور واگذار شود.علی نیکزاد خرداد ۱۳۹۲ گفت از آغاز کار این دولت ساخت ۴ میلیون و ۴۰۰هزار واحد مسکن مهر شروع شده که نیمی از آن در روستاها بوده و ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد تا خرداد ۹۲ تحویل داده شده و مابقی باید تا پایان دولت دهم تحویل داده شوند. اما در شهرها حدود ۱٬۲۰۰٬۰۰۰ واحد تا زمان درج گزارش تکمیل شده و بقیه در دست ساخت است که تحویل آن تا دولت یازدهم به طول میانجامد. در مجموع برای ساخت یک میلیون و ۷۷۶ هزار و ۶۹۵ واحد مسکن معادل ۳۹ هزار و ۶۶۷ میلیارد و ۳۳۰ میلیون تومان تسهیلات از طرف بانک مسکن پرداخت شدهاست. به اعتقاد مهدی زندیه وکیلی رئیس وقت سازمان مسکن و شهرسازی استان مرکزی و چندی دیگر از مسئولین کشور طرح مسکن مهر در ایجاد اشتغال نقش مؤثری داشتهاست. انواع مسکنهای مهر از
پس از شروع ساخت مسکن مهر سه گونه مشخص از نظر سازنده در این طرح اجرا شده: در فاز اولیه ساخت مسکن مهر دولت بصورت مشخص خود سازنده مسکن مهر بوده و با انتخاب پیمانکاران و نظارتهای رایج ساخت و ساز در نحوه اجرای کار نظارت میکرد. پس از مدتی دولت سیستم یکپارچه اجرا و نظارت خود را به بخش خصوصی منتقل ساخت و با قراردادن زمینهای محدوده مسکن مهر به تعاونیها صرفاً خدمات خود را به ارایه نقشه و نظارت تقلیل داد.
در این طرح مسکن مهر به افراد متقاضی ساخت واگذار شده تا با سرمایه بخش خصوصی نسبت به ساخت مسکن مهر اقدام نمایند در این طرح نیز ارایه نقشه و نظارت از کارهای دولت محسوب میشد. در این نوع طرح زمین به عنوان آورده دولت در این مشارکت با قیمت متناسب منطقه محاسبه و در ارزیابیها منظور میشود این طرح با مشکلات عمدهای همچون توقف پرداخت وام توسط بانکهای دولتی برای بیش از ۱۸ ماه مواجه شد. برخی کارشناسان معتقد بودند که ساخت و ساز مسکن مشکلتر از آن است که از تعداد شرکت تعاونی و مردم عادی براید. دولت در سال ۸۹ طرح مسکن زوجهای جوان را ارائه کرد. طرح مسکن مهر در ابتدا در قالب بند د تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۸۶ آغاز شد و سپس بر مبنای قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، به صورت پیوسته در دستور کار قرار گرفت. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که این طرح که در حقیقت شامل اجاره بلند مدت زمین جهت احداث مسکن است، در طرح جامع مسکن نیز پیشنهاد شده بود. اما حجم پیشنهاد شده در آن طرح بسیار کمتر بود که دولت نهم آن را از ۲۰ هزار واحد در سال به ۵/۱ میلیون واحد در سال افزایش داد. مبنای اصلی مسکن مهر بر این امر مبتنی است که ارزش زمین، بخش قابل توجهی از هزینه تمام شده مسکن را به خود اختصاص میدهد. این سهم در کل کشور در دوره ۳۵ ساله برابر ۴۰ درصد و در دهه اخیر برابر ۴۵ درصد بودهاست. همچنین در استان تهران این سهم به حدود ۶۰ درصد بالغ میشود؛ بنابراین با حذف یا کاهش ارزش زمین از هزینه تمام شده مسکن، میتوان تا حدود زیادی هزینه مسکن را کاهش داد؛ بنابراین طرح مسکن مهر بر اجاره بلند مدت زمین جهت احداث مسکن مبتنی است. اما نکاتی که در این میان در نظر گرفته نشدهاست آن است که ارزش زمین در شهرهای مختلف دارای اختلافاتی فاحش است. به عبارت دیگر ارزش زمین در کلانشهرها رقم بسیار بالایی است و به همین دلیل مسکن مهر در کلانشهرها (در حقیقت شهرهای جدید مجاور کلانشهرها) جوابگو خواهد بود و البته این امر خود موجب افزایش تمایل به مهاجرت به این شهرها خواهد شد. این پروژه البته مشکلات جدی دیگری نیز در عرصه اقتصاد ملی، مدیریت شهری، برنامهریزی توسعه شهری و … ایجاد نمودهاست که در مقالات متعددی مورد بحث واقع شدهاست. اما متاسفانه دولت و به ویژه وزیر مسکن و شهرسازی دولت دهم، بارها در جلسات غیررسمی اعلام نمودهاست که معتقد است «با اجرای پروژه مسکن مهر میتوان اشتباه بودن تئوریهای اقتصادی را اثبات نمود.» بعد از آنکه در نیمه دوم سال ۹۵ توقف ساخت مسکن مهر جدید در مجلس تصویب شد، چندی بعد ۱۰ میلیون تومان سقف تسهیلات آن افزایش پیدا کرد و پس از آن سایت مسکن مهر از دسترس خارج شد و متقاضیان قادر به استفاده از این سایت نیستند.